De watertoets is een proces om te bepalen hoe er binnen een project moet worden  omgegaan met de waterbelangen. Omdat dit uit meerdere fases bestaat, spreken we ook wel over het watertoetsproces. 
 

Onze leefruimte wordt aangepast en ingericht met behulp van ruimtelijke ordening. In de Wet ruimtelijke ordening (Wro) staat dat we bij alle ruimtelijke plannen ook moeten kijken naar het waterbelang. Dat doen we met de watertoets. Alle ruimtelijke plannen moeten dus ‘waterproof’ zijn. Meer weten over het watertoetsproces of de nieuwe Wro? kijk op Helpdesk Water of op Helpdesk Wro.

De digitale watertoets


Hollandse Delta is aangesloten op de landelijke website van de Digitale Watertoets. Via deze website kunt u een groot deel van het watertoetsproces zelf uitvoeren. Als u het plangebied intekent of uploadt en een beknopte vragenlijst invult, krijgt u de uitkomst van de procedure die u moet volgen. Hierbij zijn drie mogelijkheden:

  • De procedure geen belang - u ontvangt een e-mail met een standaard wateradvies dat u kunt overnemen in de waterparagraaf van uw plan.
  • De verkorte watertoetsprocedure - u ontvangt een e-mail met een standaard wateradvies dat u kunt overnemen in de waterparagraaf van uw plan.
  • De normale watertoetsprocedure - u ontvangt een uitgangspuntennotitie die de basis vormt voor nader overleg.

Let op:  

de Digitale Watertoets is minder geschikt voor structuurvisies. Ook is de Digitale Watertoets(externe link) niet bedoeld voor het aanbieden van ruimtelijke plannen in het kader van het wettelijk vooroverleg (Besluit ruimtelijke ordening).

Uitgangspunten

Het watertoetsproces heeft de volgende uitgangspunten:

Vroegtijdige samenwerking

Het succes van het watertoetsproces staat of valt met vroegtijdige samenwerking tussen de initiatiefnemer en het waterschap. In ieder geval al vóór de start van de (formele) ruimtelijke procedure.

Bestaand (en gezamenlijk) beleid

Het watertoetsproces wordt uitgevoerd op basis van bestaand beleid. Dit is vastgelegd in onder andere de nationale en provinciale waterplannen en het waterbeheerplan van Hollandse Delta. Lokaal spelen stedelijke of gemeentelijke waterplannen een belangrijke rol. Deze plannen worden bijna altijd door het waterschap en de gemeente samen opgesteld.

Bestaande ruimtelijke procedures

Het watertoetsproces is nauw verweven met de procedures uit de Wet ruimtelijke ordening. Het is dus geen aparte procedure en hoeft niet te leiden tot vertraging.

Flexibiliteit en maatwerk

Lang niet alle ruimtelijke plannen hebben grote waterstaatkundige consequenties. Tijdens het watertoetsproces gaan we daarom uit van flexibiliteit en maatwerk. De inbreng van het waterschap verschilt van plan tot plan. Initiatiefnemer en Hollandse Delta maken hierover afspraken bij de start van het watertoetsproces.

Status en wettelijke verankering

De toepassing van het watertoetsproces vindt plaats op basis van bestuurlijke afspraken tussen het Rijk, de provincies, de gemeenten en de waterschappen. Deze afspraken zijn vastgelegd in de Startovereenkomst WB21 (2001) en daarna opnieuw bevestigd in het Nationaal Bestuursakkoord Water (2003) en vervolgens in het Nationaal Bestuursakkoord Water Actueel (2008).
In de bestuursakkoorden is afgesproken dat het watertoetsproces van toepassing is op alle ruimtelijke plannen. Slechts enkele onderdelen van het watertoetsproces zijn wettelijk verankerd in het Besluit ruimtelijke ordening. Deze wettelijke verplichtingen gelden alleen voor bestemmingsplannen en/of inpassingsplannen en voor projectbesluiten. De waterparagraaf en het (voor)overleg zijn wettelijk verplicht.

Waterparagraaf 

De waterparagraaf is een onderdeel van de toelichting bij het plan of besluit. Hierin staat hoe er in het plan rekening is gehouden met de gevolgen voor de waterhuishouding. Het opstellen van de waterparagraaf is de verantwoordelijkheid van de initiatiefnemer. Om de waterparagraaf op te kunnen stellen, moet het watertoetsproces worden doorlopen. Hieruit volgt een wateradvies van Hollandse Delta. In de waterparagraaf moet de initiatiefnemer aangeven hoe met dit wateradvies wordt omgegaan.

(Voor)overleg

Bij het voorbereiden van bestemmingsplannen en projectbesluiten moet de initiatiefnemer overleg voeren met het waterschap. Dit staat in het Besluit ruimtelijke ordening. Tijdens dit vooroverleg brengt Hollandse Delta het hierboven genoemde wateradvies uit. Bij een goed doorlopen watertoetsproces, bevat dit wateradvies weinig opmerkingen.

Twee partijen

Sinds de nieuwe de Wet ruimtelijke ordening hebben we in het watertoetsproces twee partijen: de initiatiefnemer en de waterbeheerder.

De initiatiefnemer

Binnen het watertoetsproces is de initiatiefnemer altijd een overheid: het Rijk, provincie of gemeente. Private partijen (zoals projectontwikkelaars) kunnen ook initiatieven ontwikkelen. Deze projecten moeten uiteindelijk worden vastgelegd in een ruimtelijk plan of besluit van het Rijk, de provincie of een gemeente. Hollandse Delta geeft alleen een wateradvies aan overheden.

De waterbeheerder

Binnen het watertoetsproces hebben de waterbeheerders van het waterschap de rol van adviseur. Zij denken mee tijdens de ontwikkeling van het plan en geven gebiedskennis en informatie. Uiteindelijk brengen zij een officieel wateradvies uit. Vervolgens geeft de initiatiefnemer in de waterparagraaf aan hoe er met het wateradvies wordt omgegaan.
Ook Rijkswaterstaat (hoofdwatersysteem) of de provincie Zuid-Holland (grondwater) kan de rol van waterbeheerder hebben. In het kader van het watertoetsproces hebben deze partijen ieder hun eigen verantwoordelijkheid. Hollandse Delta heeft dan waar nodig een signalerende rol richting de andere waterbeheerders.

Drie producten

Het watertoetsproces kent drie concrete, tastbare producten: afsprakennotitie, waterparagraaf en wateradvies.

Afsprakennotitie

In een afsprakennotitie leggen initiatiefnemer en waterschap aan het begin van het watertoetsproces hun afspraken vast over het te volgen proces en de te behandelen inhoud. Deze afspraken hebben betrekking op één specifiek plan. In de praktijk worden alleen voor grote, complexe plannen afsprakennotities opgesteld. Voor kleinere plannen is dit meestal niet nodig. Het is wel denkbaar om voor de kleinere plannen algemene ‘raamafspraken’ te maken.

Waterparagraaf

De waterparagraaf is een onderdeel van de toelichting bij het plan of besluit. Hierin staat hoe er in het plan rekening is gehouden met de gevolgen voor de waterhuishouding. Het opstellen van de waterparagraaf is de verantwoordelijkheid van de initiatiefnemer. Om de waterparagraaf op te kunnen stellen, moet het watertoetsproces worden doorlopen. Hieruit volgt een wateradvies van Hollandse Delta. In de waterparagraaf moet de initiatiefnemer aangeven hoe met dit wateradvies wordt omgegaan. De waterparagraaf moet ook duidelijkheid geven of, en zo ja hoe, de waterstaatkundige consequenties juridisch zijn vertaald op de plankaart en in de regels van het plan. De waterparagraaf bevat ook een terugblik op het watertoetsproces.

Wateradvies

Het wateradvies is in feite het ‘sluitstuk’ van het watertoetsproces. Het waterschap toetst of het plan of besluit (en de waterparagraaf daarvan) inhoudelijk voldoet, en of het watertoetsproces goed is doorlopen. Nadat Hollandse Delta het wateradvies heeft uitgebracht, geeft de initiatiefnemer in de waterparagraaf van het plan of besluit aan hoe met het wateradvies is omgegaan.


Vijf fasen in het watertoetsproces

Het watertoetsproces heeft vijf fasen: de ideefase, de initiatieffase, de ontwikkel- en adviesfase, de besluitvormingsfase en de uitvoerings- en beheerfase. Deze fasen zijn samengevat in het onderstaande schema.

Infographic over watertoetsproces
Pdf van dit schema staat bij 'Meer informatie'

Digitale Uitwisselbare Ruimtelijke Plannen (DURP)

Sinds de nieuwe Wet ruimtelijke ordening, moeten alle ruimtelijke plannen digitaal beschikbaar en met elkaar uitwisselbaar zijn. 

Opendata Portaal

Het waterschap krijgt regelmatig de vraag om geografische informatie digitaal aan te leveren. Bijvoorbeeld de ligging van waterkeringen of de hoofdwatergangen. 
Opendata Portaal(externe link).


E-mailadres voor digitale kennisgevingen

Hollandse Delta heeft, net als het Rijk en de provincie, een apart e-mailadres om officiële publicaties over ruimtelijke plannen bekend te maken: ruimtelijkeplannen@wshd.nl.

Let op: dit e-mailadres is uitsluitend bedoeld voor het verzenden van digitale kennisgevingen. 

Het landelijke portaal voor ruimtelijke plannen

Op Ruimtelijkeplannen.nl staan bestemmingsplannen, structuurvisies en algemene regels die gemaakt zijn door gemeentes, provincies en het Rijk.

Landelijke portaal voor ruimtelijke plannen(externe link)

Contact

Binnen waterschap Hollandse Delta zijn de afdelingen Plannen en Regie en Vergunningverlening, toezicht en handhaving verantwoordelijk voor de watertoetsprocedure. Hieronder staat bij wie u terecht kunt met uw plan.

RegioContactpersoon
Goeree-Overflakkee, Hoeksche Waard en Voorne-PuttenAfdeling Vergunningverlening 
0900 - 2005005
vergunningen@wshd.nl
IJsselmonde en Eiland van DordrechtAfdeling Vergunningverlening
0900 - 2005005
vergunningen@wshd.nl
Plannen van Rijk en provincieCees Jongejan 
088 - 974 3429 
c.jongejan@wshd.nl