PFAS
Waterschap Hollandse Delta streeft naar betere kwaliteit van het water in sloten, kanalen, meren, vaarten en zwemplassen. Daarom is het waterschap betrokken bij de aanpak van PFAS in het oppervlaktewater. PFAS (per- en polyfluoralkylstoffen) zijn schadelijke slecht-afbreekbare stoffen. Ze komen in het water door bijvoorbeeld luchtverontreiniging, huishoudelijk en industrieel afval en afvalwater, via grondwater of via blusschuim bij brand.
1. PFAS aanpakken bij de bron
Veel mensen zijn bezorgd om PFAS in het milieu. Waterschap Hollandse Delta begrijpt en deelt deze zorgen. Ook het waterschap maakt zich ernstige zorgen over PFAS en andere niet-afbreekbare stoffen in het milieu. Wij meten, monitoren en adviseren. We dragen bij aan onderzoek naar methoden om deze stoffen toch af te breken en het water ervan te zuiveren. Namens de verenigde waterschappen timmert de Unie van Waterschappen aan de weg voor een Europees verbod op PFAS en andere niet-afbreekbare stoffen.
Als waterschap vormen we samen met de betrokken gemeenten en andere betrokken instanties één overheid, bespreken mogelijkheden en trekken samen op in juridische procedures. Centraal daarbij staat het voornemen tot een totaalverbod op PFAS. Het waterschap staat voor aanpak bij de bron.
2. Zwemplas Vrijenburgbos en omgeving
Sinds de zomer van 2023 onderzoekt waterschap Hollandse Delta hoeveel PFAS er in zwemplas Vrijenburgbos zitten. PFAS zijn stoffen die slecht kunnen zijn voor de gezondheid. Uit het onderzoek bleek dat er te veel PFAS in het water zitten om veilig in de plas Vrijenburgbos te zwemmen.
Later in 2023 onderzocht het waterschap de sloten rondom zwemplas Vrijenburgbos. Het waterschap wilde weten hoeveel PFAS er in deze sloten in de omgeving zitten en ontdekte dat de meeste PFAS in zwemplas Vrijenburgbos zitten, hoe verder van de zwemplas af, hoe minder PFAS. Omdat water het gebied in en uit stroomt, bijvoorbeeld bij een flinke regenbui, verspreiden de PFAS zich in een groter gebied, bijvoorbeeld bij Slinge en het Zuiderpark.
Laatste meetwaarden PEQ (ng/l) Vrijenburgbos en omgeving
Laatste meetwaarden PEQ (ng/l) Barendrecht-Oost en omgeving
- Op de kaarten zijn de meetwaarden van de laatste maanden weergegeven. Het laat zien waar de geadviseerde risicogrenswaarde (350 ng/l PEQ = maximum waarde voor oppervlaktewater om veilig gewassen mee te besproeien) overschreden wordt. Als de laatste meting boven de grenswaarde ligt is het bolletje op de kaart rood en daarnaast zijn in de tabellen de overschrijdende meetwaarden rood gearceerd.
- De zwemlocatie Plas Vrijenburgbos zelf (meetpunt YOP_0726) wordt getoetst aan de risicogrenswaarde voor zwemmen van 280 ng/l PEQ. De grenswaarde voor zwemwater is dus strenger dan die voor gietwater.
Water- en bodemonderzoek
Waterschap Hollandse Delta blijft nu en in de toekomst maandelijks of in sommige gevallen tweewekelijks het water, de waterbodem en het grondwater meten om te kijken waar de PFAS precies zitten en waar ze vandaan komen. Het waterschap neemt ook monsters van de waterbodem (bagger) om dit te onderzoeken. Het is moeilijk om precies te vinden waar de PFAS vandaan komen, omdat het water zich verplaatst door stroming bijvoorbeeld door regen en wind.
Gewassen water geven
In mei 2024 gaf het RIVM een advies over het gebruik van oppervlaktewater, bijvoorbeeld om gewassen in een moestuin mee water te geven. De gemeten hoeveelheden PFAS in Slinge en Zuiderpark zijn op sommige plekken hoger dan wat het RIVM veilig vindt. Ook bij de metingen in juni 2024 bleek dat er lokaal te veel PFAS in het water zitten. Daarom geven de GGD Rotterdam-Rijnmond, de gemeenten Barendrecht en Rotterdam een advies over het gebruik van slootwater om gewassen in een groentetuin water te geven. De GGD Rotterdam-Rijnmond ziet geen directe gezondheidsrisico’s, maar adviseert om in Slinge en Zuiderpark intensief contact met dit water te vermijden. Gebruik regenwater of leidingwater voor de moestuin.
Meer info?
Meer informatie over volksgezondheid en PFAS staat op de website van GGD Rotterdam Rijnmond.
3. Zwemplas Merwelanden en omgeving
Bijna alle informatie over PFAS rondom Dordrecht is te vinden op de website PFASinfo.nl. Op deze site vind je de laatste informatie over de intentieverklaring tussen Chemours en de gemeenten, eieren, moestuinen en de zwemplas Merwelanden.
Chemours in Dordrecht is een bedrijf dat onder het bevoegd gezag van de Provincie Zuid-Holland valt. Milieudienst Rijnmond (DCMR) voert in opdracht van de provincie bij en rond het bedrijf taken uit rondom vergunningverlening, toezicht en handhaving. Ook is de provincie bevoegd gezag voor zwemwater.
Zwemplas Merwelanden in Dordrecht
4. Zwemwater in het werkgebied van Hollandse Delta
Het bevoegd gezag voor het zwemwater in de buitenlucht, in natuurwater in zwemplassen en meren in het werkgebied van waterschap Hollandse Delta, is de Provincie Zuid-Holland. De waterschappen in de provincie meten de zwemwaterkwaliteit en adviseren de provincie. De provincie besluit in samenwerking met de Omgevingsdienst Midden-Holland ODMH over een eventueel negatief zwemadvies.
5. Meetresultaten
Waterschap Hollandse Delta meet regelmatig het oppervlaktewater en grondwater. De resultaten van deze metingen staan in het Waterkwaliteitsportaal.
6. Extra regels voor grondwater en PFAS
In aanvulling op landelijke wetgeving stelt waterschap Hollandse Delta extra voorwaarden aan opgepompt grondwater met PFAS. Dit om de bodem, het grondwater en het oppervlaktewater extra te beschermen en om illegale situaties te voorkomen.
Soms moet grondwater met PFAS worden weggepompt om in bouwputten te kunnen werken, bijvoorbeeld bij nieuwbouwprojecten of bij vervanging van riolering. Waterschap Hollandse Delta wil voorkomen dat de kwaliteit van de bodem, het grondwater en het oppervlaktewater daardoor verslechtert. Daarom stelt het waterschap extra regels aan de afvoer van dat PFAS-grondwater.
Meer informatie over onze partners en hun aandachtsgebieden
Omgevingsdienst Midden-Holland (ODMH) voert werkzaamheden uit voor de provincie voor het zwemwaterseizoen. Omgevingsdienst Zuid-Holland Zuid adviseert over (moes)tuinen en over eieren in relatie tot PFAS.
Op de website van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) vind je een toelichting over de toekomstige gezondheidskundige grenswaarde voor PFAS en over de huidige. En de notitie van RIVM over zwemwater.
De drinkwaterbedrijven Evides en Oasen hebben pagina’s over drinkwater en PFAS. De Unie van Waterschappen vindt dat Europa de uitfasering van PFAS en andere vergelijkbare stoffen moet stimuleren.
Verder staat meer info op de site van waterschap Rivierenland en de gemeenten Dordrecht, Alblasserdam, Molenlanden, Papendrecht en Sliedrecht.
Duidelijk handelingskader
Het overtollige PFAS-grondwater moet bij voorkeur worden opgeslagen/teruggebracht op het bouwterrein zelf. Als dat niet lukt, is opslag op een aangrenzend perceel een goede optie.
Strenge voorschriften voor in de sloot
Als dat allemaal niet lukt, kan het water in de sloot, maar dan moet het wel aan strenge voorschriften voldoen. Het waterschap controleert met een zogeheten immissietoets of de oppervlaktewaterkwaliteit niet verslechtert door de lozing. Zo nodig, moet het water worden gezuiverd met de best beschikbare techniek.
In de riolering
In de riolering is één van de laatste opties. De rioolwaterzuivering kan PFAS niet uit het water zuiveren.