Waarom boer Johan water vasthoudt in zijn grond
Landbouwbedrijf Van der Kooij in Sommelsdijk is 150 hectare groot en heeft percelen op Voorne-Putten en Goeree-Overflakkee. Johan van der Kooij en zijn vader Wim runnen hun bedrijf vanaf de Oud-Kraaijerdijk. Direct aan de boerderij grenst een perceel met wintertarwe. De drainage voert het water niet direct af naar de sloot, maar houdt het vast. Johan: „Ik bepaal zelf hoeveel water ik in de grond wil vasthouden.”
Normaal gesproken voeren drainagebuizen het grondwater af naar de sloot. Het zorgt continu voor een laag grondwaterpeil. In de zomer treden hierdoor snel watertekorten op die weer aangevuld moeten worden met kunstmatige beregening. Met peilgestuurde drainage bepaal je dat als boer zelf. Zo hoef je minder te beregenen en verdroogt de grond minder snel. De ondergrond is een groot en traag waterreservoir en daarom de beste plek om grote hoeveelheden water op te slaan.
Kilometers buizen
Het is de ideale buffer in periodes van droogte. Zeven jaar geleden bracht een adviseur Johan op het idee van deze peil gestuurde drainage. „Onze drainage was aan vervanging toe en zodoende ligt er hier zo’n 16 kilometer aan buizen onder de grond.” Om de 6 meter liggen er nu buizen in de grond, anderhalf keer zoveel als met normale drainage. Het grondwaterpeil staat op een hoogte van zo’n 50 tot 60 centimeter onder maaiveld. „Dan blijven de gewassen net met hun wortels boven het water.”
Peil gestuurde drainage
Hoe werkt het? De drains zijn aangesloten op een hoofddrain die uitkomt in een put. Aan deze put zit een afvoer naar de sloot. Op de afvoer kan een afsluitbuis geplaatst worden. Wanneer het waterniveau in het perceel stijgt en het de bovenkant van de afsluitbuis bereikt heeft, dan pas wordt het water afgevoerd naar de sloot. Het water wordt dan in het perceel vastgehouden en het peil kan zo optimaal mogelijk geregeld worden.
Hoog en laag
Het waterpeil regelen luistert heel nauw, weet Johan. Het perceel aan de Oud-Kraaijerdijk is aan de ene kant hoger dan aan de andere kant. Het hoogteverschil is 30 centimeter. „Dat betekent dat we hier 2 peilen hanteren”, zegt Johan. „En dus hebben we voor het hogere en lagere deel een aparte put.” 6 zonnepanelen leveren de stroom voor de pompen. De pompen schakelen automatisch uit via een vlotter, als het gewenste niveau is bereikt in het perceel.
Minder bemesting
Een ander voordeel van peil gestuurde drainage is dat de grond meer mineralen vasthoudt, waardoor er minder bemesting nodig is. Ook is er meer mineralisatie door het vocht in de bodem. In 2022 leverde het perceel tot ieders verrassing netto 20 ton meer bieten op dan normaal. Of dit er mee te maken heeft? Johan: „Dat zou leuk zijn, maar dat weten we pas over 4 jaar als we hier weer bieten mogen telen.” Over het algemeen is Johan niet ontevreden over het rendement van dit drainagesysteem.
Hoge aanlegkosten
Toch kleven er ook nadelen aan dit systeem van peil gestuurde drainage. De hogere aanlegkosten zijn een belangrijke factor. Ook Johan heeft zo zijn bedenkingen. „Met dit systeem blijft de bovenkant van het gewas schraal, maar naar mijn gevoel heeft dat ook vocht nodig voor een goed microklimaat in het gewas.” Voor beregening komen in principe alleen gewassen in aanmerking die voldoende rendement opleveren, zoals uien, aardappelen en bieten. Met peil gestuurde drainage kan je alle gewassen van water voorzien, ook de gewassen met een laag rendement. Al met al wegen de voordelen volgens de eigenaren van het bedrijf op tegen de nadelen en zal op langere termijn duidelijk worden wat de effecten op de oogst zijn.